Quasi-vriendendiensten voor quasi-vrienden
Door Rosalie Koolhoven, universitair docent Faculteit Rechtsgeleerdheid, Rijksuniversiteit Groningen
Het internet heeft veel veranderd. We kunnen sneller communiceren, mensen bereiken die we voorheen niet konden bereiken, internetplatforms gebruiken om een zakcentje bij te verdienen en gelijkgezinden vinden in tal van nieuwe ‘communities’. Een van die communities biedt al het goede van de moderne tijd: Couchsurfing. Via Couchsurfing.com kunnen we overal ter wereld ‘vrienden’ vinden om bij te logeren. Op de bank.
Couchsurfen is een nieuw soort ‘vriendendienst’. Waar we voorheen logeerden bij familie en vrienden of in een pension of hotel, kunnen we tegenwoordig overnachten alsof we bij familie zijn, maar dan bij ‘soort van vrienden’, die we niet kennen anders dan via internet.
De afspraken die mensen over deze quasi-vriendendiensten maken zijn vergeleken met de overeenkomst die met een echt hotel bestaat nogal gebrekkig. Niemand komt met een juridisch document, want je moet leuk doen tegen elkaar om een goede online reputatie op te bouwen. Maar wat als er iets misgaat? Moet je de deur opendoen als de verwachte gast er heel anders uitziet in het echt of als het ‘niet goed voelt’? Of als iemand te laat is? Moet je de hotelkosten vergoeden van de gast die je niet binnen durfde te laten? Gelden hier de normen die tussen echte vrienden gelden of niet? Kan dat eigenlijk wel?
Met het internet en de opkomst van de deeleconomie waarbij we onze spullen – zoals die bank – en vaardigheden kunnen delen, zijn allerlei quasi-vriendendiensten ontstaan. Ze worden verricht door onbekenden met wie we via een ‘internet community’ in verbinding staan, zoals bij Couchsurfing. Of ze worden niet tegen een professioneel tarief, maar ook niet helemaal gratis verricht, zoals via Airbnb. Of ze worden door professionelen verricht maar dan tegen een lager tarief dan gebruikelijk, zoals via klusjesplatforms gebeurt.
Het wetboek kent geen regels voor Couchsurfing of vergelijkbare quasi-vriendendiensten. Welke normen verwachten wij die gelden?